SDS VD D 1 17-1
Les sources du droit suisse, XIXe partie : Les sources du droit du canton de Vaud, D. Répression de la sorcellerie en Pays de Vaud (XVe–XVIIe siècles), Tome 1 : le registre Ac 29 des ACV, by Pau Castell Granados, Gwendolin Ortega and Martine Ostorero
Citation: SDS VD D 1 17-1
License: CC BY-NC-SA
Procès de sorcellerie intenté contre Jean Poesioux, de Clarens
1480 April 17 – 19. Château du Châtelard
Metadata
- Shelfmark: ACV, Ac 29, p. 301–312
- Date of origin: 1480 April 17 – 19
- Substrate: Papier
- Language: Latin
-
Édition
- Maier 1996, p. 201–221
Littérature
- Reymond 1908, p. 3, 8
- Kieckhefer 1976, p. 139
- Ostorero 1995, p. 152, 162, 290, 292, 293
- Maier 1996, p. 59–70, 107–108
- Utz Tremp 2005c, p. 358
- Modestin/Ostorero 2008, p. 357–358
- Ostorero et al. 2007
- Ostorero 2010, p. 21
- Pittet 2010, p. 205, 217
- Ostorero et al. 2011, p. 77–78
- Ostorero 2013a, p. 311
Comments
Les procès de Jaquet de Panissère (SDS VD D 1 14-1 : ACV, Ac 29, p. 228–258), Jordana de Baulmes (SDS VD D 1 15-1 : ACV, Ac 29, p. 208–227), Claude Bochet (SDS VD D 1 16-1 : ACV, Ac 29, p. 264–275), Jean Poesiouz (SDS VD D 1 17-1 : ACV, Ac 29, p. 301–312), Jeannette Barattier (SDS VD D 1 18-1 : ACV, Ac 29, p. 276–300), Antoine de Vernex (SDS VD D 1 19-1 : ACV, Ac 29, p. 313–327) et Jean Gallot (SDS VD D 1 20-1 : ACV, Ac 29, p. 333–348) ont tous été intentés entre 1477 et 1484. Ils sont les témoins d’une nouvelle chasse aux sorciers menée sur la Riviera lémanique, après la première vague des années 1448–1449.
L’ancien « dossier Poesiouz » occupe les pages 301 à 312 du registre Ac 29. La page de garde (numérotée 301) comporte des notes dorsales similaires au « dossier Bochet ». Le verso de la page de garde de l’ancien dossier a été laissé en blanc. Le procès-verbal en tant que tel ne débute qu’à la page 303 pour se terminer à la page 310. Les deux dernières pages de l’ancien dossier n’ont pas été utilisées. Hormis trois annotations en marge d’une main anonyme (pages 306, 307 et 309), le procès-verbal a entièrement été rédigé par le notaire Guillaume Daniélis, auquel nous attribuons aussi l’une des notes dorsales de la page de garde. Deux autres notes dorsales sur la page de garde proviennent d’une main dont nous ignorons l’auteur, mais que nous retrouvons dans l’une des inscriptions de l’ancien « dossier de Vernex »
Edition Text
Processus Johannis PoesiouzPerson: de ClarensPlace: Centered
Reperta
sunt accusatorum
nomina
Reperta sunt nomina
accusatorum
[Registratur’s sign below the line in a hand of the 20th
century:] 1480Date: 1480
Anno Domini millesimo IIIIc octuagesimo die vero
decima septima mensis aprilisDate of origin: 17.4.1480 personaliter constitutus Johannes
PoesiouzPerson: de ClarensPlace: parrochie MustruaciPlace: LausannensisPlace: diocesis
detentusque in castro CastellariiPlace of origin: coram religioso viro
a fratre Johanne BlanchetiPerson: ordinis fratrum PredicatorumOrganisation: ,
heretice pravitatis in diocesibus LausannensiPlace: et
SedunensiPlace: viceinquisitoreTerm: auctoritate apostolica specialiter deputato
vicariusqueCorrected: vicarioqueb in hac parte reverendi in ChristoPerson: patris et
domini domini Benedicti de MonteferrandoPerson: LausannensisOrganisation:
episcopiTerm: et comitisTerm: specialiter deputatusCorrected: deputatoc, et per eundem
fratrem JohannemPerson: interrogatus mediante juramento
super sanctis Dei euvangeliis per ipsum detentum
prius tactis :
Primo si sciat causam propter quam ipse Johannes PoesiouzPerson:
delatus sit detentus ; qui respondit quod sic, videlicet pro fide.
Interrogatus si sciat a quo tempore fuerit diffamatusTerm:
de crimine heresisTerm: , qui respondit quod a duodecim annis citra
vel circaDate: 1468, scilicet a JaquetaPerson: filia Vincencii PiecyzPerson: , que sibi
improperavit quod ceciderat cum tempore in vineis, et que JaquetaPerson:
se didissitNotable spelling in judicio temporali in quo eandem citaverat
super injuriis, prout sciunt gentes.
Interrogatus ipse delatus si habeat aliquos emulos
sive malivolos, qui respondit quod non credit habere
aliquos inimicos.
Interrogatus si unquam participaverit et iverit cum aliquibus
hereticisTerm: , qui respondit quod bibit et comedit sepe cum
Mermeto GillionPerson: , Anthonio DornierPerson: et Mermeto Doz TyilPerson:
qui male dies suos clauserunt, tamen nesciebat quod essent
mali. Et quodam semel ipse delatus et prenominati proxime
dicti luserunt bilie, et luso iverunt ad domum dicti
Mermeti GillionPerson: et ibidem fecerunt cenam et comederunt
certas carnes. Deinde noluit dicere quae carnes erant, nisi
carnes recentes et salsate.
Item interrogatus si unquam cognoverit Johannem RossatPerson: ,
qui respondit quod non.
Interrogatus si unquam habuerit voluntatem recedendi
propter infamiamTerm: heresisTerm: contra ipsum laborantem ; qui
dixit quod non.
Interrogatus si unquam confessus fuerit de dicto crimine heresis,
respondit et dixit quod ita, et quod habebat litteram suam
absolutionisTerm: , quam per istas guerras1 asserit perdisse et
quod eius pater2 fuerat RomePlace: etCorrection overwritten, replaces: quid dictam suam absolutionem
apportaverat. Et etiam fuerat ipse pater suus pro ipso
delato ad Sanctum JacobumPlace: .
Interrogatus si eius pater sciverit quod comisserit illud
peccatum heresis, qui respondit quod ita, quia e–ipse pater Addition on the right margin" by insertion mark–e non fecisset
viagia predicta et non apportasset dictam f
absolutionem nisi cognovisset quod ipse delatus erat
infectus peccato predictamCorrected: predictog heresis.
Interrogatus si de post quod habuit dictam suam absolutionem
fuerit ad aliquam sectamTerm: hereticorum, qui dixit
quod sic, in quatuor sectis tam ante guerram quam post
guerram. Deinde dixit quod amore Dei exaudiretur
et quod pro vero volebat confiteri de omnibus suis peccatis
et dicere qualiter et quomodo fecit et intravit dictas
sectas. Et primo
confitetur ipse JohannesPerson: delatus quod ipso JohannePerson: existente in
etate quindecimAge: 15 years vel octodecim annorumAge: 18 years , quodam semel ibat
ipse delatus ad juriam cum Petro ReysPerson: . Quiquidem Petrus
ReysPerson: dixit dicto JohanniPerson: delato quod si vellet sibi credere,
quod numquam haberet parum, sed semper esset dives homo.
Quiquidem JohannesPerson: delatus dixit et respondit eidem
Petro ReysPerson: quod bene contentabatur et quod faceret ea
que sibi diceret. Et tunc ipse Petrus ReysPerson: dixit eidem
delato : « Opportet quod tu venias mecum una ista dierum
et tibi faciam facere plura bona ». Qui delatus fuit contentus
ire ibiCorrected: ubih sibi dicto PetroPerson: placeret ire. Et modicos dies
[p. 305]Page breakpost premissa facta, ipse delatus et Petrus ReysPerson: se
reperierunt in dicta juriaTerm: nuncupata Laz Joux de
BlonayPlace: Language change: French3, versus fontem frigidam. Et ibidem dictus
Petrus ReysPerson: dixit dicto delato quod opportebat
quod faceret ea que sibi diceret. Qui delatus fuit
contentus, et ibidem apparuit unus i
dyabolusTerm: in specie unius curvi nigri qui vocabatur
j–Nomen dyaboliTerm: Marginal note in the left margin–j SathanasPerson: . Et ibidem dictus Petrus ReysPerson: fecit eidem
k–Negatio DeiMarginal note in the left margin–k delato negare Deum omnipotemCorrected: omnipotenteml totamque Trinitatem
virginemque MariamPerson: et totam curiam celestem atque
sanctum baptissmumTerm: et omnia que Dei sunt, accipiendo
dictum SathanasPerson: in dominum et magistrum suum, et homagiumTerm:
eidem dyabolo faciendo, osculando eundem dyabolum
m–sub cauda in culo, et eratCorrection above the line, replaces: supra caput–m in specie dicti curvi n, dandoque
eidem dyabolo unam parvam onciam articuli pedis suiAddition above the lineo dextri
p etiam in signum homagiiTerm: . Et vidit ipse delatus
dictum suum magistrum sepe in specie hominis non bene loquentis.
Quiquidem SathanasPerson: dyabolus promisit eidem
delato dare qualibet vice quam iret ad sectam cum
aliis hereticis, videlicet quinque solidosCurrency: 5 shillings , quos ab ipso habuit
et recepit bis aut ter tantum. Item confitetur ipse
delatus quod ipse fuit in sectis sequentibus :
Primo in secta loco dicta Ou Mont de GrangesPlace: Language change: French4 versus
fontem de BillieryzLanguage change: French.
Item in secta Dez MossectesPlace: Language change: French6 r–que estAddition above the line–r in pratis de BlonayPlace: .
Et in istis sectis vidit Glaudium BochetPerson: , Mermetum GillionPerson: ,
Petrum ReyPerson: , Anthonium DornierPerson: et Mermetum Doz TytPerson: ;
alios non cognovit, licet plures essent gentes.
Deinde confitetur ipse delatus quod quando eiusdem delati pater
cognovit quod ipse delatus ibat cum predictis Petro ReysPerson: , Mermeto
GillionPerson: et aliis supra nominatis, fuit ipse pater contra dictum
delatum valde malecontentus et voluit scire qualiter
se habebat ipse delatus cum supra nominatis. Quiquidem pater
dicti delati, associato domino officiali ViviaciOrganisation: , s–videlicet domino curatoTerm: de CombremontPlace: Addition above the line–s qui pro tunc
erat t–officialis ViviaciOrganisation: , qui eundem delatumAddition above the line–t monuerunt et tantum fecerunt eidem delato, quod
ipse delatus recognovit eisdem, u–patri et officialiAddition on the right margin" by insertion mark–u, omnia que fecerat
et que dictus Petrus ReysPerson: sibi facere fferatCorrected: feceratv in dictis
sectis, ita quod ipse pater et officialis fecerunt ipsum delatum
[p. 306]Page breakconfiteri. Et fuit predictus pater RomePlace: pro ipso delato, qui
sibi apportavit suam absolutionem, quam perdidit per
dictas guerras. Et habita absolutione predicta, numquam de post
intravit dictas sectas, usque ad istas guerras MuretiPlace: 7,
per quas ipse delatus omnia bona sua perdiderat.
Et confietur quod tunc tempore guerre MuretiPlace: ipse delatus
veniebat de TurriPlace: Correction above the line, replaces: ViviacoPlace: w valde melencolicCorrected: melencolicusx eo quod omnia sua
bona perdiderat. Et inter BurierPlace: et clausum quondam Jacobi
de VillarselPerson: apparuit sibi dictus SathanasPerson: in specie hominis,
qui sibi dixit : « JohannesPerson: tu es valde iratus et melencolicusTerm:
de perditione bonorum tuorum. Ymo, si tu velis michi credere,
ego faciam quod tu maiora habebis et numquam parum
habebis. Tu male fecisti dimittere me, quia si tu non
dimississesNotable spelling me, tu non perdisses tanta. Et ulterius
dico tibi, quod si tu non iterum reducas ad me et quod tu michi
facias prout alias, ego interficiamTerm: omnes filios tuosAddition above the liney et gentes
tuas et destruam tibi omnia bona tua ». Quo audito
ipse JohannesPerson: delatus fuit contentus facere omnia que ipse
SathanasPerson: sibi dixeretNotable spelling. Quiquidem SathanasPerson: fecit eidem
delato iterum negare Deum totamque Trinitatem, baptissmum
et totam curiam celestem, ipsum accipiendo in magistrum
et dominum suum prout jam alias fecerat, osculando eum
sub cauda in signum homagii. Interrogatus in qua specie
erat dictus SathanasPerson: quando fecit homagium predictum,
dixit idem delatus quod incontinenti quando voluit facere
dictum homagium, quod devenit in specie unius motchouTerm: Language change: French
sive vituli nigri, deinde poslopost in specie hominis, qui
sibi dicebat quod omnia mala que posset facere, quod ipse
faceret, et quod ipse delatus semper veniret cum aliis
ad sectam. Et iterum ipse dyabolus SathanasPerson: promisit
eidem delato dare qualibet vice qua iret ad sectam, quinque
solidosCurrency: 5 . Et depost, videlicet a dicta guerra, fuit in sectis sequentibus :
Primo in secta de Praz ChissiezPlace: Language change: French, in qua fuit bis cum
z–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–z Glaudio Johannodi alias de CapellaPerson: de BrentPlace: ; et multi erant
in dicta secta, tamen non cognovit illos, quia erant
stupati ut non cognoscentur. Et ibidem fuit apportatus
unus puer qui erat Jordano PoesiouzPerson: qui vocabatur
JacobusPerson: , etatis duorum annorum vel circaAge: 2 years . Quiquidem puer
fuit interfectus aa–in cunaAddition above the line–aa per dictum Glaudium JohannodiPerson: . Et dixit idem
delatus quod quando dictus GlaudiusPerson: interfecit dictum puerum,
quod dictus delatus non erat presens, et quod mater dicti
pueri erat in molendino nullusqueCorrection above the line, replaces: nemineab erat pro tunc
in dicta domo ac–ubi fuit interfectus dictus puerAddition above the line–ac. Et tunc ipse delatus cepit dictum puerum
et posuit eum infra quasdam bisaculas tele et latitavit.
Deinde ipse delatus composuit unum parvum vaTerm: Language change: French gallice. Et
facto dictum va, ipse delatu posuit unum parvum plotum
nemoris de longitudine pueri infra dictum va, et quando
[p. 307]Page breakilli de domo et eiusdem pueri mater venerunt ad
domum ipsorumAddition above the linead, ipse delatus ipsis dixit : « Ecce, filius JordaniPerson:
est mortuus, ego posui eum in suo va ». Et ita crederunt,
et fuit sepultus in cimsterioCorrected: cimisterioae MustruaciPlace: dictus plotus.
Deinde confitetur ipse delatus quod ipse portavit
ad dictam sectam de Praz ChissiezPlace: Language change: French predictum puerum
in una bisacula et ibidem comederunt dempto capite
quod dimiserunt propter crissimaCorrected: crismaaf. Et fuerunt presentes
dicti Glaudius JonozPerson: , Petrus DucPerson: de PlanchampsPlace: .
Quiquidem Petrus DucisPerson: est coquus secte et sibi fuit
tradittus dictus puer ut prepararet ad comedendum,
manu ag Glaudii JohannodiPerson: , cui ipse delatu tradiderat,
eundo ad dictam sectam. Interrogatus quare consentierat
morti dicti pueri, dixit quod numquam fecerat aliquod servicium
ah–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–ah magistro suo dyabolo, quare erat sibi delato neccesse
quod sibi faceret aliquod servicium prout alii sibi faciebant.
Et etiam ipse delatus eidem magistro suo promiserat mediante
dicto Glaudio de Capella alias JohannodiPerson: quod faceret tantum
quod portaret unum puerum. Nichillominus promiserat
ipse delatus dicto magistro suo dare unum puerum nascendum
aiexAddition overwrittenaj uxore sua dicti delati. Et credebat ipse delatus defraudare
dictum magistrum suum dyabolum, ak–eo quodCorrection inline, replaces: quia–ak uxor sua dicti delati
erat jam antiqua mulier, et credebat quod numquam portaret
pueros neque fecit depostAddition above the lineal, ut dixit, quare confidebat esse quittus
a dicta promissione. Interrogatus quid faciunt in dictis
sectis, qui dixit quod comedunt et bibunt atque coream 8,
et quod homines habitant cum mulieribus per retro more
bruttorum ; et quod fit magnus ignis et habent certas
candelas que fiunt de budellis puerorum. Et ignis
non est sicut noster ignis sed totus blovozTerm: Language change: French.
Interrogatus qua die vadunt ad sectam, qui dixit :
« Aliquando per diem jovisDuration: Thursday et aliquando per diem
sabatiDuration: Saturday, et de nocte hora undecima vel circaDuration: day ».
Interrogatus que mulieres vidit in dictis sectis,
qui dixit quod vidit JohannetamPerson: uxorem Johannis MontetPerson: am
que vocatur BorjaudazPerson: parrochie BlonayPlace: Correction above the line, replaces: MustruaciPlace: an. Et confitetur
quod ipsa JohannetaPerson: est amasia sua in dicta secta et quod
cognovitCorrection inline, replaces: cono[vit]ao eam carnaliter per retro more bruttorum.
Alia noluit confiteri. Quo audito prefatus dominus viceinquisitor
assignavit eundem delatum ad crastinam diem, hora primaDuration: morningDate: 18.4.1480
ad magis confitendum et continuandum. Et hoc pro secunda monitione,
sibi semper presentando Ecclesie misericordiam, ut moris est, presentibus
[p. 308]Page breaknobilibus viris Michaele LediPerson: castellanoTerm: ViviaciOrganisation: ,
Glaudio MaiorisPerson: , Nicodo MaiorisPerson: , Petro MaiorisPerson:
domicello, Francisco de PaleriaPerson: castellanoTerm: dicti loci CastellariiOrganisation: ,
Vincencio de GradibusPerson: , Petro Douz FortPerson: , Roleto CatzellazPerson: ,
Johanne ChampensPerson: , Huberto de FleyerPerson: clerico et Johanne
TestazPerson: , testibus ad premissa vocatis et rogatis.
Anno Domini Mo IIIIc LXXXmo die vero decima octava
mensis predicti aprilisDate of origin: 18.4.1480 personaliter constitutus in predicto loco castri
CastellariiPlace of origin: in quadam magna aula ipsius castri predictus
Johannes PoesiouzPerson: inquisitus coram prefato fratre Johanne BlanchetiPerson:
viceinquisitore, et per eundem dominum viceinquisitorem interrogatus
si confessata per eundem delatum sint vera, qui delatus
respondit quod non erant vera et quod ipse false et male
confessus fuerat, quia numquam fecit nec facere vellet ea
que dixit et confessus est sub periculo dampnationis
anime sue. Interrogatus quis promovit eum dicere talia
et ita confiteri, qui delatus respondit quod nescit, nisi quod male
fecerat talia confiteri. Quare iterum fuit monitus per prefatum
dominem viceinquisitorem quatenus sibi diceret puram veritatem et quod sibi
indulgeretur, si veritatem puram dicere vellet et quod se
ap–Tercia monitioMarginal note in the left margin–ap advisaret bene, ipsum assignando ad diem crastinam et hoc
pro tercia monitione, sibi presentando Ecclesie misericordiam ut decet,
presentibus ibidem nobilibus Glaudio MaiorisPerson: , Francisco
de PaleriaPerson: castellano dicti loci CastellariiOrganisation: , Roleto CatzellazPerson: ,
honestis viris Vincencio de GradibusPerson: , Petro TestaPerson: , Johanne
ChampenPerson: , Johanneto CollinPerson: , JoeJohanne de PallenPerson: de SallesPlace: ,
Roleto de Laz TourtLanguage change: FrenchPerson: , Nicodo MaiorisPerson: domicello, Jaqueto
TallonPerson: , cum pluribus aliis testibus, etcAbbreviation.
Deinde dicta die proxime dicta poslopostDate of origin: 18.4.1480 premissam negationem
factamAddition on the left marginaq ut supra, personaliter constitutus dictus Johannes PoesiouzPerson:
in dicto loco aule predicte coram prefato domino viceinquisitore
et ar–testium supra proxime nominatorumCorrected: testibus supra proxime nominatis–ar, quiquidem JohannesPerson: delatus
dixit prefato domino viceinquisitori et rogavit quatenus sibi
vellet indulgeri, quia pro recto erat male advisatus
negare ea que sibi confessus fuerat, quia sub periculo
dampnationis sue anime omnia que jam confessus fuerat
erant vera as et illa vultCorrection inline, replaces: vel[le]at manutenere et confiteri
[p. 309]Page breakde omnibus peccatis que comissit, nichil de eisdem
obmittendo. Item confitetur ipse delatus quod ipseAddition above the lineau fecit
omnia, prout et quemadmodum dixit et confessus est in
av–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–av sua prima monitione, et quod ipse fuit in dictis sectis
et vidit in eisdem Johannem MorierPerson: , Johannem VuadensPerson: ,
Glaudium BochetPerson: , dictum VullyPerson: , JohannetamPerson: uxorem Johannis
MontetPerson: dictam BorjaudazPerson: parrochie BlonayPlace: , que erat
amasia sua in dicta secta, quam cognovit carnaliter
per retro in Prato de ChissiezPlace: , Girardum ContozPerson: de ChalliezPlace: Language change: French,
Pen and ink drawing XAddition on the left marginaw Jaquetum NicolletPerson: 9 de BrenPlace: , et vidit eum bis in secta
de Mont de VaulPlace: Language change: French10 et Prati de ChissiezPlace: , GlaudiamPerson: uxorem
Petri BarichetPerson: de ChernexPlace: in secta de ChissiezPlace: Language change: French, Johannem
HugoninPerson: de ViviacoPlace: et dictam CorectazPerson: uxorem Johannis
Mermet alias de Blonay de VernexPerson: ; et plures alios
vidit quos non cognovit, bibentes et comedentes
et cum mulieribus habitantes, prout dixit in principio
dicte sue confessionis. Deinde dixit quod Glaudius JonodiPerson:
supra nominatus apportavit ad sectam Prati de ChissiePlace: ,
sunt circa duo anniDate: 1475, quemdam puerum qui erat GuilliGuillielmoPerson:
genero Roleti GravelPerson: . Quiquidem puer fuit traditus
per dictum Glaudium JohannodiPerson: Petro DucisPerson: , qui est coquus
in secta, ut prepararet ad comedendum. Et ita fecit,
et fuit comestus in dicta secta, et quasi omnes supra
nominati complices fuerunt presentes, potissime dicti
ax–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–ax Petrus DucisPerson: , dictus VullyPerson: , Glaudius JohannodiPerson:
et JoJohannes MorierPerson: . Item dicit quod nescit qualiter
fuit interfectus dictus puer nec quomodo ipse Glaudius
JohannodiPerson: habuit, quia non fuit presens, nisi tantum
quod vidit in secta predicta premissa facienda. Et dixit
ipse delaltus quod comedit de eodem puero. Item
dixit quod ipse delatus fuit verberatus bis aut
ter a predictis suis complicibus eo quod defficiebat multotiens
ire ad dictas sectas. Et quodam semel Glaudius JohannodiPerson:
deffecerat venire ad ay–sectam, propter quodAddition above the line–ay fuit valde verberatus per
Johannem MorierPerson: et certos alios hereticos ; et nisi ipse
delatus fuisset, credit quod ipsi interficissentNotable spelling ipsum GlaudiumPerson: ,
sed ipse delatus inter ipsos pacem posuit. Interrogatus
qualiter vadunt ad sectam, dixit quod sunt certi qui habent
quemdam baculumTerm: et alia instrumenta per quem seu qua vadunt
ad dictas sectas, sed numquam ipse delatus habuit baculum
picidem sive instrumentum, ymo quando volebat ire ad
az–Nomen dyaboliMarginal note in the left margin–az sectam, eius magister dyabolus nuncupatus SathanasPerson: Correction above the line, replaces: demonTerm: ba
providebat eiCorrected: eumbb de uno equo nigro, supra quem ipse
delatus ascendebat et incontinenti se reperiebat in
loco in quo volebat ire. Alia nescit, quare iterum fuit
[p. 310]Page breakassignatus ad diem mercuri immediate sequentem ad magis
confitendum et se advisandum, eidem delato semper presentando
Ecclesie misericordiam, presentibus quibus supra proxime dictis.
Die vero mercuri supra dicta, anno quo supraDate of origin: 19.4.1480
et in predicto loco castri CastellariiPlace of origin: personaliter constitutus
predictus JohannesPerson: delatus bc coram prefato
domino viceinquisitore et per eum interrogatus si sit
aliquid advisatus magis confiteri et si per eum confessata
sint vera, qui respondit quod omnia que confessus est
erant et sunt vera per juramentum suum supra per
ipsum prestitum et sub periculo dampnationeTerm: anime sue. Et
confitetur quod a guerra citra ipse delatus fuit in
secta predicta de Mont de VaulPlace: Language change: French, in qua erat generalis secta,
et faciebant prout in aliis dixit facere. Et erant in numero
circa quatuor viginti, et erant presentes Glaudius
de Capella alias JohannodiPerson: , Jaquetus NicolletPerson: de BrentPlace: ,
Petrus DucisPerson: de PlanchamptPlace: , JotaJohanneta BorjaudazPerson: , dictus
VullyPerson: , Johannes VuadensPerson: , Johannes MorierPerson: parrochie BlonayPlace: et
plures alii quos non cognovit. Et dictus VullyPerson: volebat
tunc verberare Johannem MorierPerson: eo quod tarde venerat
ad dictam sectam, quod non fecit eo quod spectaverat
dictum delatum, et quod ipse Johannes MorierPerson: iverat eundem
delatum vocatum quod veniret ad dictam generalem sectam.
Alia nescit bd nisi quod dixit quod quando prefatus
dominus viceinquisitor venit die qua be ipse
delatus fuit detentus, quod ipse volebat venire ad confitendum ;
sed quidam erat cum ipso domino inquisitoreTerm: et non potuit
sibi loqui, quia nolebat loqui coram aliquo, etcAbbreviation. Alia
nescit.
Pro premissis
[Signature:] GGuilliermus DanielisPerson:
Notarial signNotes
- Deletion by strikethrough: p.↩
- Corrected: vicarioque.↩
- Corrected: deputato.↩
- Correction overwritten, replaces: qui.↩
- Addition on the right margin" by insertion mark.↩
- Deletion by strikethrough: suam.↩
- Corrected: predicto.↩
- Corrected: ubi.↩
- Deletion by strikethrough: curvus niger.↩
- Marginal note in the left margin.↩
- Marginal note in the left margin.↩
- Corrected: omnipotentem.↩
- Correction above the line, replaces: supra caput.↩
- Deletion by strikethrough: existentem.↩
- Addition above the line.↩
- Deletion by strikethrough: sui.↩
- Deletion by strikethrough: de.↩
- Addition above the line.↩
- Addition above the line.↩
- Addition above the line.↩
- Addition on the right margin" by insertion mark.↩
- Corrected: fecerat.↩
- Correction above the line, replaces: ViviacoPlace: .↩
- Corrected: melencolicus.↩
- Addition above the line.↩
- Marginal note in the left margin by other hand (B).↩
- Addition above the line.↩
- Correction above the line, replaces: nemine.↩
- Addition above the line.↩
- Addition above the line.↩
- Corrected: cimisterio.↩
- Corrected: crisma.↩
- Deletion by strikethrough: Jo[hannodi].↩
- Marginal note in the left margin by other hand (B).↩
- Deletion by strikethrough: ab.↩
- Addition overwritten.↩
- Correction inline, replaces: quia.↩
- Addition above the line.↩
- Deletion by strikethrough: dicto.↩
- Correction above the line, replaces: MustruaciPlace: .↩
- Correction inline, replaces: cono[vit].↩
- Marginal note in the left margin.↩
- Addition on the left margin.↩
- Corrected: testibus supra proxime nominatis.↩
- Deletion by strikethrough: t.↩
- Correction inline, replaces: vel[le].↩
- Addition above the line.↩
- Marginal note in the left margin by other hand (B).↩
- Addition on the left margin.↩
- Marginal note in the left margin by other hand (B).↩
- Addition above the line.↩
- Marginal note in the left margin.↩
- Correction above the line, replaces: demonTerm: .↩
- Corrected: eum.↩
- Deletion by strikethrough: et per e[um].↩
- Deletion by strikethrough: presentibus.↩
- Deletion by strikethrough: fuit detentus.↩
- Les guerres de Bourgogne sévissent dans le Pays de Vaud de fin octobre 1475 à fin juillet 1476Date: October 1475 – July 1476 (Maier 1996, p. 135–139).↩
- Il s’agit de Nicod PoesiouxPerson: .↩
- Bois sis au dessus de TercierPlace: .↩
- Eventuellement contrefort du Mont ChesauPlace: près de GrangesPlace: .↩
- Pré sis à l’est du MolardPlace: , commune de MontreuxPlace: .↩
- Pré au nord-est des PléiadesPlace: , sur la commune de Saint-Légier-la ChiésazPlace: .↩
- Il s’agit de la Bataille de Morat (22 juin 1476Date: 22.6.1476), lors des guerres de Bourgogne (DHS, Bataille de Morat).↩
- Il manque le verbe.↩
- Son nom est marqué par une croix en marge de gauche.↩
- Ce lieux n’a pas pu être identifié.↩
Regest
Jean Poesiouz, de Clarens, comparait le 17 avril 1480 devant le vice-inquisiteur et représentant de l’évêque de Lausanne Jean Blanchet, au château de Châtelard. Il reconnait s’être confessé auparavant du crime d’hérésie à l’instigation de son père et avoir reçu une lettre d’absolution, mais il avoue avoir participé à nouveau à des rassemblements hérétiques après les guerres de Bourgogne (1475–1476) ; il dénonce huit personnes comme complices (7 hommes et une femme). Le 18 avril, l’inculpé se rétracte devant le vice-inquisiteur, qui ordonne alors de reprendre l’instruction le lendemain avec la troisième monition ; mais ce même jour l’inculpé finit par ratifier et compléter ses aveux, tout en dénonçant huit autres personnes (6 hommes et 2 femmes). Le 19 avril Jean confirme à nouveau tous ses aveux. Il mentionne au total 16 complices (13 hommes et 3 femmes).