check_box_outline_blank zoom_in zoom_out
SSRQ ZH NF I/2/1 52-1

Sammlung Schweizerischer Rechtsquellen, I. Abteilung: Die Rechtsquellen des Kantons Zürich. Neue Folge. Erster Teil: Die Stadtrechte von Zürich und Winterthur. Zweite Reihe: Die Rechtsquellen der Stadt Winterthur. Band 1: Die Rechtsquellen der Stadt Winterthur I, by Bettina Fürderer

Citation: SSRQ ZH NF I/2/1 52-1

License: CC BY-NC-SA

Ablass zugunsten des St. Petrus und St. Andreas geweihten Altars in der Pfarrkirche in Winterthur

1418. Konstanz

Antonio Panciera, genannt von Aquileia, Kardinalpriester von Santa Susanna, Angelo Barbarigo, genannt von Verona, Kardinalpriester von Santi Marcellino e Pietro, und Pierre de Foix von Santo Stefano al Celio gewähren auf Bitte Adelheids von Eberhartswil aus der Diözese Konstanz allen Büssenden 100 Tage Ablass, welche den von ihr gestifteten, St. Petrus und St. Andreas geweihten Altar in der Pfarrkirche in Winterthur an den Festtagen der genannten Heiligen und an weiteren Feiertagen, namentlich an den Festen der Geburt, der Beschneidung und der Erscheinung des Herrn, an Karfreitag, Ostern, Auffahrt, Pfingsten, am Dreifaltigkeitssonntag, an Fronleichnam, an den Marienfeiertagen, an den Festen der Kreuzfindung und Kreuzerhöhung, an den Festen der Heiligen Laurentius, Martin, Nikolaus, Antonius, Anna, Maria Magdalena, Katharina, Agathe, Luzia, Barbara, der Apostel Petrus und Paulus sowie der anderen Apostel und Evangelisten, an Allerheiligen und Allerseelen sowie an den Oktaven der Feiertage zur Andacht, zum Gebet oder als Pilger aufsuchen, zugunsten des Kirchenbaufonds Leuchter, Zierrat oder für die sonstige Ausstattung des Altars spenden und ihm testamentarisch oder auf andere Weise Zuwendungen zukommen lassen. Die Aussteller siegeln.

  • Shelfmark: STAW URK 533a
  • Date of origin: 1418
  • Transmission: Original
  • Substrate: Pergament
  • Format h × w (cm): 47.5 × 35.0 (Plica: 10.0 cm)
  • 3 seals:
    1. Antonio PancieraPerson: , wax, oval, sealed on a cord, damaged
    2. Angelo BarbarigoPerson: , wax, oval, sealed on a cord, damaged
    3. Pierre de FoixPerson: , wax with margin, oval, sealed on a cord, well-preserved
  • Language: Latin

Diese Ablassurkunde wurde vermutlich noch während des KonstanzerPlace: KonzilsOrganisation: ausgestellt, das Ende April 1418 endete. Einem dort vorgelegten Gutachten zufolge konnten Kardinäle 100 Tage Ablass ohne Genehmigung des Diözesanbischofs gewähren. Aus diesem Grund fehlt auch die entsprechende Vorbehaltsklausel, vgl. Seibold 2001, S. 50, 200; Paulus 1922-1923, Bd. 3, S. 227-228. Dennoch wurde im vorliegenden Fall nachträglich die Zustimmung des Bischofs von KonstanzPlace: eingeholt (SSRQ ZH NF I/2/1 143-1). Zur Ablasspraxis allgemein vgl. SSRQ ZH NF I/2/1 23-1.

Adelheid von EberhartswilPerson: stattete 1420 den von ihr gestifteten Altar mit einer Pfründe aus (SSRQ ZH NF I/2/1 54-1).

Edition Text


Universis et singulis christifidelibus presentes litteras visuris et audituris nos, AntoniusPerson: tituli sancte SusannePerson: presbiter, AquilegensisPlace:
vulgariter nominatus, AngelusPerson: tituli sanctorum PetriPerson: et MarcelliniPerson: Place: presbiter, vulgariter VeronensisPlace: nuncupatus, PetrusPerson: tituli
sancti Stephani in CeliomontePlace: presbiter, de FuxoPerson: vulgariter nominatus, miseracione divina sancte RomanePlace: ecclesie cardinales, salutem
in domino sempiternam.
Splendor paterne glorie, qui sua mundum illuminat ineffabili claritate, pia vota fidelium de clemencia sue maiestatis
sperancium tunc benigno favore prosequitur precipue, cum devota ipsorum humilitas sanctorum precibus adiuvatur.
Cupientes igitur, instante ad hoc
devocionis filia nobili Adelheidi de EberhartsvilPerson: 1, ConstanciensisPlace: dyocesis, altare sancti PetriPerson: et AndreePerson: , apostolorum, in ecclesia parrochiali sancti LaurenciiPerson:
opidi WinterthurPlace: fundatum eiusdem dyocesis et dotatum per dictam AdelheidemPerson: aliquibus gratie donis decorare et quibusdam spiritualibus indulgenciis in perpetuum
illuminare, quodque altare ipsum congruis frequentetur honoribus et a christifidelibus iugiturCorrected: iugitera veneretur et ut fideles ipsi eo libencius devocionis, oracionis
aut peregrinacionis causa confluant ad idem et ad ipsius conservacionem et sustentacionem manus promcius porrigant adiutrices, quo ex hoc ibidem
dono celestis gratie uberius conspexerint se refectos, omnibus igitur vere penitentibus, confessis et contritis, qui ipsum altare in ipsorum sancti PetriPerson: Date: 29. June (feast day) et AndreePerson: Date: 30. November (feast day), apostolorum, ac eorundem dedicacionis festivitatibus necnon in omnibus et singulis festivitatibus infrascriptis, utpote nativitatisDate: 25. December (feast day), circumcisionisDate: 1. January (feast day), epyphanieDate: 6. January (feast day), parascevesDate: floating holiday, pasceDate: floating holiday, ascensionisDate: floating holiday, pentecostesDate: floating holiday, trinitatisDate: floating holiday, corporis domini nostri Iesu ChristiPerson: Date: floating holiday, in omnibus festivitatibus gloriosissime virginis MariePerson: , invencionisDate: 3. May (feast day)
et exaltacionis sancte crucisDate: 14. September (feast day), sanctorum LaurenciiPerson: Date: 10. August (feast day), MartiniPerson: Date: 11. November (feast day), NicolaiPerson: Date: 6. December (feast day), AntoniiPerson: Date: 17. January (feast day), sanctarum AnnePerson: Date: 26. July (feast day), Marie MagdalenePerson: Date: 22. July (feast day), KaterinePerson: Date: 25. November (feast day), AgatePerson: Date: 5. February (feast day), LuciePerson: Date: 13. December (feast day), BarbarePerson: Date: 4. December (feast day),
beatorum PetriPerson: et PauliPerson: Organisation: Date: 29. June (feast day), apostolorum, omnium aliorum apostolorum et ewangelistarum, in celebritate omnium sanctorumDate: 1. November (feast day) et commemoracione animarumDate: 2. November (feast day), et per dictarum
festivitatum octavas habencium octavas devocionis, oracionis aut peregrinacionis causa visitaverint, necnon ad fabricam luminaria, ornamenta vel quevis alia
ipsi altari necessaria manus porrexerint adiutrices, et qui in eorum testamentis vel extra ipsi altari aliquod aliud caritativum subsidium donaverint, legaverint
aut procuraverint quocienscumque premissa vel premissorum aliquod devote egerint, singuli nostri cardinalium de omnipotentis dei misericordia et beatorum PetriPerson:
et PauliPerson:
Organisation:
, apostolorum, auctoritate confisi centum diesDuration: 100 days indulgenciarum de iniunctis eis penitenciis in domino misericorditer inpertimur presentibus perpetuis temporibus
duraturis.
In cuius rei testimonium presentes nostras litteras exinde fieri mandavimus nostrorumque sigillorum iussimus appensione communiri. Datum ConstanciePlace of origin: provincie MaguntinePlace: , anno domini millesimo quadringentesimo decimo octavo, pontificatus domini MartiniPerson: pape quinti anno primoDate of origin: 1.1.1418 – 31.12.1418.
[fol. v]Page break
[Dorsal notation on the reverse side in a hand of the 18th century:]
Ablaß brief denen, so den altar
PetriPerson: et AndreePerson: in der kirche WinterthurPlace:
besuchen oder begaben, 1418Date: 1418, samt der
confirmation von bischof OttoPerson: zu CostanzPlace: ,
anno 1484Date: 14842

Notes

  1. Corrected: iugiter.
  1. Adelheid von EmsPerson: , Witwe des Hans von EberhartswilPerson: , wurde 1407 für zehn Jahre in das Bürgerrecht der Stadt WinterthurPlace: aufgenommen (SSRQ ZH NF I/2/1 38-1).
  2. Vgl. dazu SSRQ ZH NF I/2/1 143-1.