check_box zoom_in zoom_out
SDS VD D 1 4-1

Les sources du droit suisse, XIXe partie : Les sources du droit du canton de Vaud, D. Répression de la sorcellerie en Pays de Vaud (XVe–XVIIe siècles), Tome 1 : le registre Ac 29 des ACV, by Pau Castell Granados, Gwendolin Ortega and Martine Ostorero

Citation: SDS VD D 1 4-1

License: CC BY-NC-SA

Procès de sorcellerie intenté contre Pierre Munier, de Corsier-sur-Vevey

1448 March 17 – 23. Hôpital Marie-Madeleine du Mont-Joux; Château de La Tour-de-Peilz

Pierre Munier, de Corsier, est dénoncé comme complice au cours du procès de Catherine Quicquat, durant la séance du 17 mars 1448. Ce même jour, Pierre se présente spontanément devant l’inquisiteur Pierre d’Aulnay, à l’hôpital du Mont-Joux, accompagné d’un notaire et du curé de l’église paroissiale de Corsier. Le suspect déclare avoir été introduit dans la secte hérétique par Jaquet Durier et Antoine Bron, déjà brûlés, et il est ensuite interrogé par l’inquisiteur. Compte tenu des variations dans ses réponses et des indices obtenus contre lui obtenus dans d’autres procès, le procureur de la foi, Pierre Rondinel, demande de l’emprisonner. Amené à la chapelle de l’hôpital, Pierre reçoit trois monitions canoniques et il poursuit sa confession volontaire. Étant donné ses variations et rétractations, il est finalement libéré sous caution et cité à comparaitre le lendemain au château de La Tour-de-Peilz. Le 18 mars 1448, Pierre se présente devant l’inquisiteur Pierre d’Aulnay et le vicaire épiscopal Léopard de Bosco, qui ordonnent au châtelain de l’arrêter et lui accordent un délai pour réfléchir. Le 19 mars, Pierre Munier comparait spontanément devant la cour et il passe aux aveux ; il les ratifie le lendemain, et en appelle à la miséricorde de l’Église. Finalement, le 23 mars le procès est clos par l’inquisiteur, qui assigne les parties à trois heures de l’après-midi pour la publication de la sentence. Pierre Munier est jugé hérétique pénitent, et après avoir abjuré « l’hérésie des vaudois modernes », il est absous à condition de faire la pénitence imposée, ou autrement d’être puni comme hérétique impénitent et obstiné.

Les procès de Jaquet Durier (SDS-VD-D_1-2-1 : ACV, Ac 29, p. 5–28), de Catherine Quicquat (SDS VD D 1 3-1 : ACV, Ac 29, p. 29–43), de Pierre Munier (SDS VD D 1 4-1 : ACV, Ac 29, p. 44–55), de Pierre Chavaz (SDS VD D 1 5-1 : ACV, Ac 29, p. 56–71) et de Pierre Antoine (SDS VD D 1 6-1 : ACV, Ac 29, p. 104–119) ont été intentés entre 1448 et 1449. Ils sont les témoins d’une vaste chasse aux sorciers menée sur la Riviera lémanique et dans le Nord vaudois au milieu du XVe siècle.

Le procès de Pierre Munier occupe les pages 44 à 55 du registre Ac 29. Il a été consigné dans un cahier qui compte six folios utilisés chacun des deux côtés. L’intitulé de la pièce est écrit sur la page de garde ainsi que sur le dos du cahier, lequel contient aussi une annotation qui atteste l’extraction des noms des complices. Les actes ont été rédigés par le notaire Claude Burritaz, qui est aussi l’auteur des annotations marginales. Ce même notaire authentifie les différentes parties du procès tenu au château de La Tour-de-Peilz à l’aide de son signet, y compris la sentence finale (p. 53–55).

Edition Text

[Registratur’s sign on the left margin in a hand of the 20th century:] 1448 mars 17Date: 17.3.1448

aProcessus Petri MuneriiPerson: de ViviacoPlace:

17 mars 1448

bAnno Domini millesimo quatercentesimo quadragesimo octavo a nativitate Domini sumpto die vero decima septima mensis marciiDate of origin: 17.3.1448 in domo hospitalis pauperum Beate Marie MagdalenesNotable spelling Montis JovisPlace of origin: 1 de ViviacoPlace: 2 in stupa predicte domus, Petrus MugnerPerson: parrochie de CorsiePlace: Lausannensis diocesisPlace: non vocatusCorrection inline, replaces: deceptusc, non citatus, non cohactus, sed sua spontanea voluntate accessit ad presenciam venerabilis det religiosi viri fratris Petri de AlnetoPerson: ordinis PredicatorumOrganisation: heretice pravitatis inquisitorisTerm: in civitatibus LausannensiPlace: et GebennensiPlace: et quibusdam aliis civitatibus et locis a sancta Sede apostolica specialiter deputati, presentibus ibidem venerabili et discreto viro domino Aymone de FontePerson: curatoTerm: ecclesie parrochialis de CorsiePlace: 3, et discreto viro Vuillelmo de GerdiliPerson: notario de CorsiePlace: , et fratre Petro RondinelliPerson: ordinis Predicatorum conventus LausannensisOrganisation: et me notario infrascripto.
Et, genibus flexis, dixit, deposuit et sponte confessus est se fuisse et esse de sectaTerm: hereticorumTerm: de qua fuerunt e–Prima confessioMarginal note in the left margin by other hand (B)–e Jaquetus Durier alias CostumeriiPerson: parrochie de BlonayPlace: et Anthonius BronPerson: quondam predicte parrochie nuper igne crematorum pro crimine heresisTerm: 4.
Qua confessione sic facta, prestitit ipse Petrus MugneriiPerson: juramentum super sanctis Dei euvangeliis in manibus [p. 45]Page breakprefati domini inquisitoris de veritate dicenda et falsitate evitanda. Post quod juramentum, multis interrogatoriis sibi factis, dixit quod predicti duo ipsum posuerunt in secta, et antequam de loco f–VariacioMarginal note in the left margin by other hand (B)–fpredicto recederent, ipse PetrusPerson: dedit animam suam diaboloTerm: , casu quo unquam fuisset in secta5.
Quibus dictis et auditis prefatus frater Petrus RondinelliPerson: procurator fideiTerm: requisivit ipsum Petrum MugneriiPerson: detineri, actenta ipsius variacione, allegans quedam alia gravia testimonia contra eumdemNotable spelling Petrum MugnerPerson: , de quibus affirmavit constare per quosdam alios processus hereticorumAddition inline in another handg.
Quiquidem Petrus MugnerPerson: deductus per prefatum dominum inquisitorem ad capellam dicti hospitalisPlace: in presencia quorum supra necnon venerabilis viri domini Petri de CrosaPerson: presbiteriTerm: et Francisci CrachotPerson: de ViviacoPlace: fuit per prefatum dominum inquisitorem admonitusTerm: caritative per passionem domini nostri Jhesu ChristiPerson: , ut omnem veritatem vellet confiteri et recognoscere, promittentes eidem graciam sancte matris Ecclesie si sponte et h–cum festinCorrected from: confestim–h puram et meram veritatem vellet recognoscere.
Qui predictus Petrus MugnerPerson: , genibus flexis ante altare capelle predicte, juratoque prius super canone veritatem i–Secunda confessioMarginal note in the left margin by other hand (B)–i recognoscere, dixit et sponte confessus est ultra premissa se fuisse cum prenominatorumCorrected from: prenominatisj [p. 46]Page breakad sinagogamTerm: in tribus locis, videlicet supra montem de CorsiePlace: en prato rotumdo prima vice, iterum in domo recluse juxta pontem ViviaciPlace: , et in tercia vice versus Sanctum MartinumPlace: ViviaciPlace: in societateTerm: predictorum hereticorum.
Post que confessata predictus Petrus MugnerPerson: fuit iterum caritative admonitusTerm: , ut per passionem domini nostri Jhesu ChristiPerson: ante terciam monicionemTerm: veritatem de culpis et perpetratis suis de crimine heresis vellet recognoscere, presentando eidem gratiam sancte matris Ecclesie, cum intimacione eidem Petro MugnerPerson: facta quod nisi ante terciam monicionem suum reatum recognoverit, prout volunt canonice sanciones, quem terminum sibi pro tempore gratie idem dominus inquisitor assignavit ; si predicta pretereat, contra et adversus eumdem Petrum MugneriiPerson: juxta iuris rigorem procedetur.

18 mars 1448

Ipso vero Petro MugnerPerson: a predictis vacilando et k–Secunda variacioMarginal note in the left margin by other hand (B)–k confessata retractante, predictus frater Petrus RondinelliPerson: l–procurator fidei procurator fideiCorrected from: procurator fidei–l instanter requisivit in favorem fidei predictum Petrum MugnerPerson: premissis actentis detineri. Et tunc premissis auditis, prefatus dominus inquisitor eidem PetroPerson: districte et sub pena confessatiCorrected from: m criminis jam confessati necnon et mille librarum lausannensiumCurrency: 1000 lb of Lausanne, pro medietate elemosine reverendi in ChristoPerson: patris et domini nostri domini Georgii de [p. 47]Page breakSaluciisPerson: Dei et apostolice Sedis gratia LausannensisOrganisation: episcopiTerm: et comitisTerm: applicandarum, et pro alia medietate officio inquisicionis fidei apostolice, [petivit]Omission, restored by analogyn quatenus indilate et evestigio se representaret apud castrum Turris de PeilPlace of origin: coram eodem domino inquisitore super premissis responsurum.
Quibus peractis, predictus Petrus MugnerPerson: , premissis consentiendo et consensum prebendo, petivit et requisivit quatenus ipse dominus inquisitor eidem PetroPerson: terminum ad se plenius avisandum super premissis et se representandum ubi supra o dilacione sub penis predictis usque ad diem crastinam et usque ad horam meridianam seu duodecimamDuration: noonDate: 19.3.1448 concedere dignaretur sub caucione idonea sub pena predicta per eum prestanda.
Quiquidem prefatus dominus inquisitor cupiens cum eodem Petro MugnerPerson: pie, misericorditer, begnineCorrected from: benignep et caritative procedere, recepta prius caucione idonea juratoria et sub pena predicta a dicto PetroPerson: , ad sancta Dei euvangelia in manibus ipsius domini inquisitoris manualiter tacta et sub obligacione omnium et singulorum bonorum suorum quorumcumque mobilium et immobilium presencium et futurorum quorumcumque, ipso PetroPerson: in libertate constituto de se representando personaliter coram prefato domino inquisitore infra castrum Turris de PeilPlace: hora suprascriptaDuration: noon nec inde recedendo absque ipsius licencia. Honorabiles viri ibidem astantes, videlicet dompnus [p. 48]Page breakAymo de FontePerson: curatus de CorsierPlace: , Vuillelmus de GerdiliPerson: castellanusTerm: dicti loci de CorsieOrganisation: pro domino nostro LausannensiOrganisation: episcopo et comite, Franciscus CrachozPerson: et Johannes PerrinPerson: ad preces et requisiciones dicti Petri MugnerPerson: se fidejussores et principales in premisso debito et sub pena predicta precibus dicti PetriPerson: per ipsos et eorum quemlibet commutenda se constituerunt, bona sua quecumque obligando, de representando dictum PetrumPerson: ubi supra, quibuscumque juribus, deffensionibus, renunciacionibus, cavillacionibusCorrection above the line, replaces: cavillationumq, cautelis et aliis renunciando et se et quemlibet ipsorum submictendo expresse juridictioni, cohercioni curiarum prefati domini nostri LausannensisOrganisation: episcopi et comitis et dicti domini inquisitoris pro premissis ut supra promissis, etcAbbreviation.
Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus ibidem prefato venerabili viro domino Petro de CrosaPerson: presbitero, Johanne de BerchierPerson: clericoTerm: , Petro CerractiPerson: domicelloTerm: et Johanne HugoniniPerson: hospiteCorrection overwritten, replaces: hospitesr testibus ad premissa vocatis et rogatis.

18 mars 1448, plus tard

Anno quo supra die vero decima octava eiusdem mensis hora circiter undecima ante meridiemDuration: morningDate of origin: 18.3.1448, existentibus in predicto castro Turris de PeilPlace of origin: predicto domino inquisitore atque venerabili et egregio viro domino Leopardo de BoscoPerson: vicarioTerm: in hac parte reverendi in ChristoPerson: patris et domini nostri domini GeorgiiPerson: Dei et apostolice Sedis gracia LausannensisOrganisation: episcopi et comitis pro certis negociis fidei accessit predictus Petrus MugneriiPerson: inquisitus [p. 49]Page breakcum predictis suis fidejussoribus, exhibens semetipsum ipsique fidejussores ipsum restituentes juxta et secundum promissionem atque obligacionem s suprascriptas petentesque a penis et obligacionibus suprascriptis relaxari, ipsisque fidejussoribus per prefatos dominos inquisitores relaxatis a predictis fidejussonibus et obligationibus, statuerunt et ordinaverunt predictum Petrum MugneriPerson: personaliter in eodem castro detineri tanquam in carceribus inquisicionalibus, apostolicis et ordinariis, in manu et custodia Petri RosPerson: castellaniTerm: predicti loci Turris de PeilOrganisation: , quantum fuerit de beneplacito ipsorum dominorum judicum.
Quo detento, predicti domini judices pro certis aliis negociis fidei occupati inde recesserunt redieruntque hora vesperorumDuration: evening ad predictum PetrumPerson: inquisitum ipsumque caritative et in virtute passionis ChristiPerson: admonuerunt, ut puram et meram veritatem super commissis per eumdem in crimine heresis sponte et confestin vellet recognoscere. Qui PetrusPerson: delatus humiliter rogavit et supplicavit sibi per prefatos dominos inquisitores terminum dari usque in crastinum ad se avisandum promittens omnem veritatem se dicturum. Quam diem predicti domini inquisitores eidem concedentes, ipsum iterum caritative admonuerunt, ut se bene de per eum perpetratis avisaret.

19 mars 1448

Die igitur decima nona mensis marciiDate of origin: 19.3.1448, vigore assignacionis suprascripte comparuit predictus AnthoniusCorrected from: PetrusPerson: t inquisitus coram prefatis dominis inquisitoribus hora vesperorumDuration: evening in camera superiori juxta magnam aulam predicti castri, presentibus ibidem nobili viro Andrea de BlonaPerson: , magistro Johanne de UlmoPerson: in u–artibus magistroAddition on the left margin–u, Vuillelmo de GerdiliPerson: et fratreCorrection overwritten, replaces: patrev Petro RondinelliPerson: ordinis Predicatorum conventus LausannensisOrganisation: .
Ipse siquidem Petrus MugnerPerson: inquisitus sua spontanea voluntate et cum magna contricione cordisTerm: , genibus flexis, dixit et sponte confessus est, a nemine interrogatus, [p. 50]Page breakprout sequitur. Et primo dixit et sponte confitetur quod a tribus annis et citra Jaquetus DurierPerson: quondam duxit eum ad quendam locum versus pratum rotundum ibique reperit demonemTerm:  ; cui demoni genibus flexis fecit homagiumTerm: et reverenciam, et in signum veri homagii dedit ei unam capram quam diabolus arripiut ante domum ipsius ubi ipse w PetrusPerson: delatus eam dimiserat, negavitque ibidem Deum omnipotentem et que Dei sunt.
Interrogatus qualiter vocabatur predictus diabolus, dixit quod SaratPerson: 6, dicens ulterius et sponte confitens quod una alia vice fuit in sinagoga cum hereticis in domo recluse juxta pontem ViviaciPlace: ubi fecerunt homagium prout supra ; et fecerunt timorem ancille predicte recluse, ita quod ipsa recedente et intrante domum magistre sue, ipsi cum quodam turbine recludentes portam postequamNotable spelling predicte ancille, remanxit vestis predicte ancille interclusa inter portam ligneam et loz batenLanguage change: French ; dicens ulterius quod ipse delatus fuit in quadam secta usque Sanctum MartinumPlace: prout jam dixit ; dicens premissa esse vera sub periculo anime sue et per vim sui prestiti juramenti ad sancta Dei euvangelia per ipsum in manibus prefati domini inquisitoris x manualiter tacta, protestans quod si de pluribus aliis per eum commissis possit recordari, illa libenti et contricto animo die crastina recognoscet et confitebitur, petens et requirens humiliter gratiam sancte matris Ecclesie sibi concedi et penitentiam injungi salutarem. Quam diem prefati domini judices assignaverunt ad amplius procedendum in presenti causa prout juris fuerit et rationis.
Acta fuerunt hec loco, die, hora et presentibus quibus supra et me notario subscripto.

[Signature:] Glaudius Burritaz Person: Notarial sign

[p. 51]Page break

20 mars 1448

Anno quo supra, die vicesima mensis marciiDate of origin: 20.3.1448 in castro y–et etCorrected from: et–y loco predictis, predictus Petrus MugneriiPerson: fuit adductus coram prefatis dominis inquisitore et vicario, solitusCorrected from: solutusz et liber omni vinculo, et interrogatus per eosdem dominos judices an illa que eriCorrected from: ieriaa confessus fuerat essent vera. Qui dixit et respondit sub vi juramenti jam prestiti omnia illa que prius confessus fuit fuisse et esse vera, dicens et affirmans prout supra se trina vice fuisse in secta hereticorum et ibidem demonem adorasseTerm: , dedisse et homagiasse, prout superius habetur, adensCorrected from: addensab ultra preconfessata quod ipse diabolus magister sinagoge erat in specie unius cati nigri, quando ipsum adoravit.
Et dixit ulterius quod in secunda sinagoga, cui interfuit, que fuit celebrata in domo reclusorii predicti, vidit per predictum Jaquetum CostumeriiPerson: et alios secum assistentes ac dequoquere quandam carnem in domo sua quam dicebant esse unius pueri ; de qua carne dixit se non comedisse cum esset novus et hoc aborreret.
Interrogatus amplius si aliquis eum induxit ad dicendum predictam seu agnegandum veritatem sive ad aliqua confitendum fuerat inductus, qui PetrusPerson: dixit sub periculo et dampnacione anime sue illa que de suis peccatis et criminibus confessus est ex sola contricione et intencione redeundi ad Deum, confessus fuit sicut et de presenti confitetur ; unde genibus flexis et manibus junctis ante pectus etCorrected from: ad petivit humiliter a predictis suis criminibus perpetratis in facto heresisTerm: predicte beneficium absolucionisTerm: et penitenciam sibi injungi salutarem, offerens [p. 52]Page breakse ad eam implendam bono corde paratum, se offerens ad renunciandum et abjurandum omnem heresim tam preteritam, [quam]Omission, restored by analogyae presentem et futuram.
Acta fuerunt hec anno, die, horaDate of origin: 20.3.1448 et loco predictis, presentibus ibidem venerabilibus viris dominis Girardo AlbiPerson: et Petro de CultilliaPerson: jurisperitisTerm: et magistro Johanne de UlmoPerson: in artibus licenciato, discretis viris Petro Ros alias de EschiensPerson: castellano predicti loci, Vuillelmo de GerdiliPerson: , fratre Petro RondinelliPerson: ordinis PredicatorumOrganisation: et me notario infrascripto.

[Signature:] Glaudius BurritazPerson:
Notarial sign

23 mars 1448

Anno quo supra et loco predicto die vero vicesima tercia mensis predicti af–hora primeAddition on the right margin" in another hand by insertion mark–afDuration: morningDate of origin: 23.3.1448, comparuerunt judicialiter partes predicte coram prefato domino inquisitore, renuntientesCorrected from: renunciantesag et concludi petentes in presenti causa atque jus dici et sententiam diffinitivam proferri ; conclusoque in presenti causa et renunciato ut supra, assignavit dominus inquisitor predictus partibus predictis diem predictam hora terciarumDuration: morning ad diffinendum jus dicendum et sententiam proferendum, presentibus ibidem venerabili viro magistro Johanne de UlmoPerson: in artibus magistro, Petro ah RosPerson: castellano ViviaciOrganisation: , Johanne de BerchierPerson: et Johanne ai ChevallierPerson: testibus ibidem astantibus. Datum ut supra.

Eodem die, hora predicta terciarumDuration: morningDate of origin: 23.3.1448, in platea communi ante portam castri predicti, comparentibus predictis partibus assignatis coram prefatis dominis inquisitore et vicario, petentibus jus et sententiam diffinitivam proferri, ipsi domini judices suam sententiam diffinitivam protulerunt in hunc modum qui sequitur : In nomine etcAbbreviation.
Presentibus ibidem venerabilibus aj–viris virisCorrected from: viris–aj dominis Girardo AlbiPerson: , Johanne ProbiPerson: , Petro de CultilliaPerson: in legibus licentiato, Petro RosPerson: castellano, Anthonius BonedieiPerson: , VuillelmoPerson: et Humberto de GerdiliPerson: , Johanne BrunetiPerson: , Johanne de BerchierPerson: et magistro Johanne de UlmoPerson: , testibus ad premissa astantibus, et me notario subscripto.

[p. 53]Page break

In nomine Domini amen7. QuiaFont change nos frater Petrus de AlnetoPerson: ordinis PredicatorumCorrection overwritten, replaces: [p]redicatorumakOrganisation: heretice pravitatis inquisitor in civitatibus LausannensiPlace: , GebennensiPlace: et quibusdam aliis civitatibus et locis a sancta Sede apostolica specialiter deputatus, et Leopardus de BoscoPerson: vicarius in hac parte reverendi in ChristoPerson: patris et domini nostri domini Georgii de SaluciisPerson: Dei et apostolice Sedis gratia LausannensisOrganisation: episcopi et comitis, per inquisicionem solertamCorrected from: solertemal in et super facto heresis dampnatissime contra nonnullos notatos et suspectos de ipso crimine heresis, specialiter per processum per nos tam conjunctin quam divisin, contra te, Petrum MugnerPerson: molendinatorem parrochie Sancti MauriciiPlace: de CorsiePlace: 8 Lausannensis diocesisPlace: , invenimus, comperimus et ex ipso tuo processu nobis clarissime constat te dictum PetrumPerson: multa nefandaTerm: et orribilia commisisse in facto dampnatissime heresis contra sacrosanctam fidem catholicam et nostram matrem Ecclesiam, videlicet Deum omnipotentem et omnia que Dei sunt agnegando, fidelitatem et homagium diabolo humane nature inimicoAddition on the right margin" in another hand by insertion markam faciendo atque eidem in signum viriCorrected from: verian homagii et fidelitatis quoddam animal brutum videlicet unam capram eidem donando atque multa alia committendo que in tuo processu lacius continentur, que etiam ore tuo proprio sponte etAddition interlinearao cumfestin ante terciam monicionem recognovisti.
Propterea adjunctis nobiscum ad hec laudabilius exequenda pluribus notabilibus viris tam ecclesiasticis quam secularibus in jure divino et canonico expertis de quorum consilio et assensu ad nostram sententiam diffinitivamTerm: procedimus prout sequitur :
Pen and ink drawing† ChristiPerson: nomine invocato a quo omne rectum procedit judicium, non declinantes adCorrected from: aap dextris neque a sinistris, sed equo libramine procedentes, Deum et sacram scripturam pre occulis habentes, ut de vultu Dei nostrum prodeat judicium et occuli nostri videant equitatem, pro tribunali sedentes, per hanc nostram diffinitivam sententiam decernimus, pronunciamus et declaramus te dictum Petrum MugnerPerson: fuisse hereticum, penitentem autem et reversum de heresi ad gremium sancte matris Ecclesie, si tamen de corde puro et consciencia non ficta redeas ad ipsum gremium aq [p. 54]Page breaksancte matris Ecclesie, ar–prout per signa exteriora pretendisAddition interlinear in another hand–ar, et omnem heresim judicialiter in nostris manibus abjuraveris, ad quod faciendum te adjudicamus per hanc nostram sententiam diffinitivam.
Qua sententia ut premictitur lata, predictus Petrus MugnerPerson: , genibus flexis coram prefatis dominis judicibus, ambabus manibus super sanctis Dei euvangeliis positis, omnem heresim abjuravit, prout sequitur :
Ego Petrus MugnerPerson: quondam deceptus atque lapsus in heresim, abjuro omnem heresim extollentem se adversus et contra honorem divine magestatis et sancte fidei catholice atque sancte matris Ecclesie, specialiter heresim illorum hereticorum modernorum ValdensiumTerm: in quorum numero fueram dampnabiliter agregatus et promitto Deo as omnipotenti et vobis dominis judicibus inquisitori et vicario suprascriptis et hic presencialiter pro tribunali sedentibus quod a modo in antea ero bonus et fidelis catholicus, sustinendo veros fideles et persequendo hereticos posse meo atque eorundem fugiam consorcia, petens humiliter de premissis beneficium absolucionis et penitentiam salutarem.

Et nos prefati inquisitor et vicarius, attendentes quod nostra sancta mater Ecclesia nulli claudit gremium redeunti, auctortatibusCorrected from: auctoritatibusat apostolica et ordinaria au–quibus fungimurAddition on the right margin"–au, teAddition on the left marginavaw dictum Petrum MugnerPerson: absolvimus a reatu predicte heresis et restituimus te catholice unitati et participacioni sacramentorum Ecclesie, injungentes preterea et loco penitencie salutaris imponentes, ut die secunda sollempnitatis PaschalisTerm: Date: floating holiday instantis, remoto capucio et zona soluta, tenens duas candelas cereas ascensas ponderantes duas libras, ascedasCorrected from: ascendasax horam offertorii ad ecclesiam tuam parrochialem Sancti MauriciiPlace: de CorsiacoPlace: atque predictas candelas deportes usque ad angulum altarius illasque genibus flexis offeras manus sacerdotis, quodque per annum integrum tenearis ministrare oleum neccessarium ad unam lampandemCorrected from: lampademay die ac nocte [p. 55]Page breakardentem ante conspectum corporis ChristiTerm: , incipiendo a data presencium.
Item magis, per annum integrum az gegunabis omnibus diebus venerinisNotable spellingDuration: Friday, atque toto tempore vite tue abstinebis in diebus mercuriiDuration: Wednesday ab omni esu carnium quorumquumqueCorrected from: quorumcumqueba ; et qualibet septimana hinc ad septem ebdomadas inmediate sequentes reficias in domo tua tres pauperes cum pane et vino et pidancieTerm: condecenti, et hoc in die luneDuration: Monday, si commode fieri possit, sinautem prima die opportuna ipsius septimane.
Item et quod visitare personaliter tenearis limina et ecclesiam Beati JacobiPlace: de GaliciaPlace: et Beate MariePlace: de PodioPlace: , de quibus peregrenacionibus per te factis nos certifficare tenearis per litteras testimoniales dominorum rectorum earundem ecclesiarum.
Que omnia et singula suprascripta rigorem juris mictigantes atque graciose tecum agentes, injungimus et imponimus loco penitencie salutaris ad implenda et perficienda sub pena hereticis impenitentibus et obstinatis debita.
Quas sententiam et penitentiam ipse Petrus MugnerPerson: approbavit tanquam justas et equas submisitque se et promisit omnia se ad impleturum bona fide et sub pena suprascripta.
Data, lata et lecta fuit presens sententia hora, die, loco et presentibus quibus supra, fecitque juramentum bb ipse PetrusPerson: prout in eadem sententia continetur, et me notario subscripto.

[Signature:] Glaudius BurritazPerson: Notarial sign

bcProcessus Petri MugneriiPerson:

bd–Extracta sunt nomina accusatorum retroscriptorum.Addition on the bottom–bd

Notes

  1. Change of hand: other hand (B).
  2. Change of hand: main hand (A).
  3. Correction inline, replaces: deceptus.
  4. Deletion by strikethrough: viri.
  5. Marginal note in the left margin by other hand (B).
  6. Marginal note in the left margin by other hand (B).
  7. Addition inline in another hand.
  8. Corrected from: confestim.
  9. Marginal note in the left margin by other hand (B).
  10. Corrected from: prenominatis.
  11. Marginal note in the left margin by other hand (B).
  12. Corrected from: procurator fidei.
  13. Corrected from: .
  14. Omission, restored by analogy.
  15. Deletion by strikethrough: s[ub].
  16. Corrected from: benigne.
  17. Correction above the line, replaces: cavillationum.
  18. Correction overwritten, replaces: hospites.
  19. Deletion by strikethrough: in[frascriptas].
  20. Corrected from: PetrusPerson: .
  21. Addition on the left margin.
  22. Correction overwritten, replaces: patre.
  23. Deletion by strikethrough: Jaq[uetus].
  24. Deletion by strikethrough: facta.
  25. Corrected from: et.
  26. Corrected from: solutus.
  27. Corrected from: ieri.
  28. Corrected from: addens.
  29. Deletion by strikethrough: de.
  30. Corrected from: .
  31. Omission, restored by analogy.
  32. Addition on the right margin" in another hand by insertion mark.
  33. Corrected from: renunciantes.
  34. Deletion by strikethrough: de.
  35. Deletion by strikethrough: de.
  36. Corrected from: viris.
  37. Correction overwritten, replaces: [p]redicatorum.
  38. Corrected from: solertem.
  39. Addition on the right margin" in another hand by insertion mark.
  40. Corrected from: veri.
  41. Addition interlinear.
  42. Corrected from: a.
  43. Deletion by strikethrough: sancte matris.
  44. Addition interlinear in another hand.
  45. Deletion by strikethrough: omnip[otenti].
  46. Corrected from: auctoritatibus.
  47. Addition on the right margin".
  48. Addition on the left margin.
  49. Deletion by strikethrough: qui.
  50. Corrected from: ascendas.
  51. Corrected from: lampadem.
  52. Deletion by strikethrough: jegu[nabis].
  53. Corrected from: quorumcumque.
  54. Deletion by strikethrough: pro[ut].
  55. Change of hand: other hand (B).
  56. Addition on the bottom.
  1. L’Hôpital Marie-Madeleine du Mont-JouxPlace: , situé alors en dehors de la ville, à proximité du pont de VeveyPlace: , est le plus ancien hôpital de VeveyPlace: (XIIIe siècle). Le vocable Marie-Madeleine provient de la chapelle qui en dépend (De Montet 1884, p. 81–84). Quant aux raisons qui amènent Pierre MunierPerson: à se rendre en ce lieu, voir Ostorero 1995, p. 119–120.
  2. Pierre MunierPerson: était meunier du moulin de la paroisse de CorsierPlace: , qui appartenait en partie à l’hôpital du Mont-JouxPlace: . Il est donc possible que ce lieu serve de terrain de rencontre informel entre lui et l’inquisition (Ostorero et al. 1999, p. 120).
  3. L’église paroissiale de CorsierPlace: est placée sous le vocable de saint Maurice (Mottaz 1982, t. 1, p. 530).
  4. Voir le procès de Jaquet DurierPerson: . Par cette mention, nous apprenons qu’Antoine BronPerson: , dénoncé comme complice dans les deux procès précédents, vient d’être brûlé comme hérétique.
  5. Le sens de ces derniers mots demeure obscur : s’agit-il d’un pacte préalable avec le diable ?
  6. Ce nom attribué au diable surprend, puisque ce mot est employé pour désigner un cri prononcé par le démon dans le procès de Jaquet Durier (SDS VD D 1 3-1 : ACV, Ac 29, p. 14 et Ostorero 1995, p. 207, n. 21). Il s’agit donc probablement d’une confusion de la part de l’inquisiteur, du greffier ou de l’accusé.
  7. Commence ici l’une des rares sentences conservées dans le registre Ac 29, avec formule d’abjuration.
  8. Le moulin de CorsierPlace: appartient pour les deux tiers à l’hôpital du Mont-Joux,Place: et pour le tiers restrant à l’hôpital Neuf du Vieux-MazelPlace: depuis 1336Date: 1336 (De Montet 1884, p. 83 et p. 75, doc. 84–85 et Ostorero 1995, p. 119–120).